Kullanım Rehberi

Özet

Öz: Koleksiyon, II. Abdülhamid saltanatında, 31 Mart Ayaklanması döneminde (14 Şubat 1909 – 13 Nisan 1909) ve V. Mehmed saltanatında (5 Mayıs 1909 – 28 Aralık 1909) sadrazamlık yapan devlet adamı Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’nın (1855-1922) Yemen bölgesindeki görevi sırasında yaptığı yazışmalarının kendi kişisel arşivi için tuttuğu nüshaları ile 1903-1919 yıllarında topladığı Balkan sorunuyla ilgili gazete kupürlerini ve bazı ayrıbasımları içerir.

Kurum: Suna Kıraç Kütüphanesi, Özel Koleksiyonlar ve Arşivler

Oluşturan(lar): Hüseyin Hilmi Paşa

Tarih Aralığı: 1898-1940

Format: 7 kutu & 47 klasör

Dil(ler): Osmanlıca, Arapça, Fransızca, Almanca, İngilizce, Rusça, Bulgarca, Arnavutça, İspanyolca, Flemenkçe.

Erişim ve Kullanım

Dijital Erişim

1898-1940 yıllarına tarihlenen koleksiyon parçaları dijital hale getirilmiş ve çevrimiçi olarak erişime açılmıştır.

Fiziksel Erişim

Suna Kıraç Kütüphanesi, Nadir Eserler Odası’nda incelenebilir veya Suna Kıraç Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar ve Arşivlerinin Okuma Odası’nda randevu ile görülebilir.

Haklar

Bu koleksiyondaki materyaller Koç Üniversitesi telif hakkı kapsamındadır. Bu materyaller kişisel, eğitim amaçlı kullanıma açıktır. Diğer kullanımlar için izin almak üzere digitalresources@ku.edu.tr adresinden Üniversite Arşiv personeli ile iletişime geçiniz.

Tercih Edilen Atıf

[Materyalin adı], [Envanter numarası]. Hüseyin Hilmi Paşa Belgeleri Koleksiyonu. Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi, Özel Koleksiyonlar ve Arşivler. [Dijitalleştirilmiş materyaller için referans URL]

İçerikler

Yönetimsel/Biyografik Geçmişi

Bu koleksiyonda yer alan özgün belgeler Hüseyin Hilmi Paşa’nın, Yemen’deki görevi süresince gerçekleşen yazışmalarının nüshalarını kendi kişisel arşivinde tutma isteğiyle aldığı kopyalarından oluşur; o nedenle kendi el yazısıyla yazılmış belgelerdir. Görevi sırasında Hilmi Paşa 19. yüzyıl sonunda Osmanlı devlet ve idari otoritesinin zayıflaması sonucu Yemen’de artan bozgunculuk ve eşkiyalık olaylarına karışan aşiretlere öncelikle nasihat ve iyi niyet politikasının güdülmesinde rol oynamıştır. İdari boşluk ve yönetimsel yozlaşma ile birlikte, buna eşlik eden sosyo-ekonomik koşulların da kötüye gitmesiyle yerel yönetime tepki gösteren aşiretlerin bazı dini-politik liderler çevresinde örgütlendiğini gözlemlemiştir. Siyasi arabuluculuk çabalarına rağmen iyi niyet politikalarının işe yaramadığını görünce İstanbul’a harekete geçilmesi gerektiğini ve bölgeye askeri müdahalenin kaçınılmaz olduğunu raporlayarak gerekli önlemlerin alınmasını sağlamıştır. Koleksiyonda ayrıca Balkan, özellikle de Makedonya sorunuyla ilgili uluslararası basın haberleri ile yerel gazeteler yer alır.

Sinan Kuneralp tarafından 2019 yılında bağışlanan bu koleksiyonda tanımlanan materyaller, ANAMED Kütüphane Sorumlusu Berkay Küçükbaşlar tarafından derlenip toplanmış; ANAMED Müdürü Buket Coşkuner ve SKL direktörü Tuba Akbaytürk Çanak tarafından imzalanarak edinilmiştir.

Kapsam ve İçerik Notu

Bu koleksiyon, devlet adamı Hüseyin Hilmi Paşa (1855-1922) tarafından Yemen’deki görevi sırasında kişisel arşivi için tuttuğu yazışmaların kayıtları ile 1903-1919’da topladığı Balkan Sorunu hakkındaki Avrupa basınından gazete kupürlerini içermektedir. Belgeler bu bakımdan iki dönemde incelenebilir: ilk dönemdeki belgeler Yemen’deki görevi sırasında yazılmışken, ikinci dönem Balkanlardaki görevi sırasında denk gelen belgelerdir. İlk evredeki mektuplar ve telgraflar, şifreli olmalarından da anlaşıldığı gibi istihbarat belgeleriydi. İçerik olarak yerel yönetimde ve Osmanlı ordusunda kötüleşen koşulların zayıflattığı hükümet otoritesinin eksikliği nedeniyle Yemen eyaletlerinin kaotik atmosferini yansıtırlar. Yüksek mevkideki askeri ve idari memurlar arasındaki bu yazışmalar, bölgedeki Avrupalıların varlığı eşkiyaları ve soyguncuları cesaretlendirip silah kaçakçılığının desteklenmesiyle başlayan ve bunun sonucunda da yerel halkta Osmanlı devletine karşı güvensizliğe neden olan isyanların organize edilmesini sağlayan olaylar zincirine ışık tutar. Olayların seyri ve üst düzey bürokratlar arasındaki yazışmalara dayanarak, bu kaotik atmosferin, yerel kabilelerin bazı dini liderler etrafında örgütlenerek kendilerini eşkiyalara ve Osmanlılara karşı harekete geçmede koşulların hazırlandığını gösteriyor. Yasal güvenliğin tehlikede olduğu, hükümetin işlevini kaybetmiş göründüğü ve vergilendirmenin giderek yerel halk için dayanılmaz olduğu bu ortamda Osmanlı’nın rolü ne yazık ki geçersiz hale geldiği anlaşılıyor.

Bu koleksiyondaki ikinci tür belgeler, Balkan dönemine ait belgelerdir: 1889’da Paris’te kurulan “Le courrier de la presse” haber ajansı ve Avusturya menşeli uluslararası istihbarat ajansı “Observer”ın gazete kupürleridir. Bu gazetelerin konu başlıkları Balkan Sorunu, vergilendirme sorunları, Makedon sorunu, Bulgar sorunları, Jön Türkler, hükümet otoritesinin eksikliği, anarşi ve bölgedeki kaos üzerine odaklanmaktadır. Belgelerin / mektupların çoğu Osmanlıca; bazıları Fransızca ve Arapça, Almanca, İngilizce, Rusça, Bulgarca, Arnavutça, İspanyolca, Flemenkçe’dir.

Envanter

Kayıtlar koleksiyoncu tarafından uygulanan orijinal organizasyonuna ve provenans ilkelerine göre düzenlenmiştir.

Kutu tanımlamaları çevrimiçi kütüphane kataloğunda erişime açıktır.

İşlem Notları

Dijitalleştirme

2019 yılında Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi tarafından kurum içi olarak dijitalleştirilmiştir. Belgeler 300 dpi’de TIFF olarak Zeutschel OS 12000C A2’de taranmıştır ve CONTENTdm dijital platformumuza yüklenmiştir.