Kuruluştan Kurtuluşa I. TBMM

Bu dijital sergi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kuruluşunun 100.  yıldönümü kapsamında Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu’nda yer alan I. TBMM fotoğraflarından seçilerek oluşturulmuştur.

I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/1558/rec/2


Türkiye Büyük Millet Meclisi Kuruluyor

Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletleri’nce işgali sırasında direniş gösteren Türk Milleti’nin Mustafa Kemal liderliğindeki iradesiyle 23 Nisan 1920’de “Egemenlik, Kayıtsız Şartsız Milletindir” ilkesine dayalı Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kuruldu. TBMM’nin açılışı ile birlikte, millî egemenliğe dayalı yeni Türk Devleti doğmuş oluyordu. Birinci TBMM’nin iki temel hedefi , kesin zaferi kazanmak ve yeni devletin otoritesini güçlendirmek, kalıcılığını gerçekleştirmekti. Öncelikle, ülke topraklarının yabancı işgalinden kurtarılması gerekiyordu…[Kurtuluş 1923, 2013, s.9]


Ramazan bayramı sebebiyle ordularımızın muzafferiyeti için TBMM önünde Abdullah Azmi Efendi tarafından okunan dua

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/5570/rec/3


Ramazan Bayramı’nda I. TBMM önünde biraraya gelen meclis üyeleri ve halk

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/295/rec/1


I. TBMM önünde tören

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/69/rec/1


Hacı Bayram Camii’nde kılınan cuma namazının ardından camiyi boşaltan halk, tören düzeni içinde –Taşhan Meydanı’nda, Millet Bahçesi’nin karşısında bulunan– Türkiye Büyük Millet Meclisi binasına ilerler. Kesilen “çifter çifter kurbanlar” ve ardından okunan dualar sonrası en önde Mustafa Kemal, arkasından da tüm mebuslar, “yeni bir tapınağa girer gibi sessizce” Meclis binasından içeriye girerler…[Dinamo, 1966/2010ç, Sazyek, 2018 s.209-210’da aktarıldığı gibi]


Fransızların Antep’i terk etmeleri üzerine I. TBMM önünde yapılan askeri geçit töreni

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/34/rec/1


I. TBMM önünde toplanan halk

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/4009/rec/1


I. TBMM önünde tören

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/293/rec/1


I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/4780/rec/2


I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/116/rec/1


I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/563/rec/1


TBMM (Kurtuluş Savaşı Müzesi)’nin yapımına 1915 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyeti Kulüp binası olarak başlanılmış olup, binanın planı Evkaf mimarı Salim Bey tarafından yapılmıştır. İki katlı olan binanın en belirgin özelliği duvarlarında Ankara taşı kullanılmış olmasıdır. 23 Nisan 1920’de Meclis’in bu binada toplanması kararlaştırıldığında, bina henüz tamamlanmamıştı. Zor şartlar altında tamamlanan bina, 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında I. TBMM olarak kullanılmış. Daha sonra çeşitli şekillerde kullanılmaya devam eden meclis binasının 1957 yılında müzeye dönüştürülmek üzere çalışmalarına başlanmış ve 23 Nisan 1961 tarihinde I. TBMM Müzesi adıyla halkın ziyaretine açılmıştır. 23 Nisan 1981 tarihinde Kurtuluş Savaşı Müzesi adıyla yeniden ziyarete açılan müze, halen bu işlevini sürdürmektedir. [VEKAM Arşivi, I. TBMM]


I. TBMM önünde Cumhuriyet Bayramı’nda askerlerin resmi geçit töreni

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/795/rec/1


Hakimiyet milletindir. [Kurtuluş 1923, 2013, s.22] TBMM’nin açıldığı 23 Nisan 1920, yeni Türk devletinin de temellerinin atıldığı gündür. [Dinamo, 1966/2010ç, Sazyek, 2018 s.209-210’da aktarıldığı gibi]


I. TBMM önünde izcilerin resmi geçit töreni

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/4282/rec/2


I. TBMM önünde resmi geçit töreni

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/849/rec/2


I. TBMM önünde tören

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/167/rec/7


I. Türkiye Büyük Millet Meclisi iç mekan fotoğrafı

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/5639/rec/2


I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/4516/rec/8


I. TBMM

https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection/FKA/id/1194/rec/2


“Efendiler, zavallı ulusumuzu tutsak etmek isteyen düşmanları kesinlikle yeneceğimize olan inanç ve güvenim bir dakika olsun sarsılmamıştır. Bu dakikada bu tam inancımı yüce kurulunuza, bütün ulusa ve bütün dünyaya karşı ilan ederim.” [Atatürk, 1934/2015, s.459]


Kaynakça

Kurtuluş 1923. (2013). Ankara: Koç Üniversitesi VEKAM.

Sazyek, E. (2018). Türk Romanında Ankara. Koç Üniversitesi VEKAM.

I. Türkiye Büyük Millet Meclisi,  Koç Üniversitesi VEKAM Arşivi.

Atatürk, M. K. (2015) Nutuk. Kaynak Yayınları. (Orijinal baskı 1934).